ناگفته‌های تاریخی محله «عباس‌آباد» اصفهان
تاریخ انتشار: ۵ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۲۸۹۴۰
«در زمان قدیم کارخانه درشکه‌سازی در اصفهان وجود داشته و محله عباس‌آباد هم درشکه سازی داشته است. جنب پاساژ عالی‌قاپو اولین مرکز آموزش رانندگی در اصفهان توسط فردی به نام آقای «سیامکی» تأسیس‌شده است. همچنین اولین کارواش اصفهان بانام کارواش آشوت ابتدای میدان انقلاب فعلی و بانک صادرات فعلی بود.»
به گزارش خبرنگار ایمنا، درحالی‌که لیوان گرم چای را از او تحویل می‌گیریم می‌گوید، دیگر هیچی مثل گذشته نیست؛ صفایی که درگذشته در چهارباغ و محله عباس‌آباد اصفهان بود، دیگر وجود ندارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با معصومه گودرزی، دکترای تاریخ محلی و استاد دانشگاه هنر اصفهان تماس می‌گیریم و از وی درباره تاریخ روبه فراموش‌شده محله عباس‌آباد اصفهان جهت انتشار در خبرگزاری ایمنا گپ و گفتی کوتاه انجام می‌دهم.
گودرزی درباره تاریخ محلی عباس‌آباد اصفهان اظهار می‌کند: اصفهان برخلاف تهران بالای شهر آن در ضلع جنوبی شهر واقع‌شده و شمال شهر به پایین این کلانشهر معروف است. اصفهان در چند دوره ازجمله سلجوقیان، دیلمیان و صفویان پایتخت ایران بوده است.
وی می‌گوید: بیشترین اتفاقات در توسعه و رونق این شهر در زمان پایتختی اصفهان رخ‌داده است. زمانی که شاه‌عباس صفوی اصفهان را به‌عنوان پایتخت انتخاب می‌کند شاید دو قرن از بقیه افراد جلوتر بوده و خوب می‌دانسته که نبض اقتصاد اصفهان در دست یهودیان است. وی درصدد رسمی کردن دین اسلام بوده اما اصفهان دیرتر از شهرهای دیگر ایران، مذهب تشیع را می‌پذیرند.
استاد دانشگاه هنر می‌افزاید: بیشتر ساکنان اصفهان در آن دوران، سنی مذهب بوده‌اند. شاه‌عباس ستون فقرات شهر را به جنوب اصفهان می‌کشاند و در این مسیر چندین محله احداث می‌شود؛ دولت‌خانه صفوی شامل میدان نقش‌جهان و عمارت‌هایی در کنار آن ساخته می‌شوند همچنین محلی هم به‌عنوان تفرج‌گاه که همان چارباغ عباسی است احداث می‌کند.
وی با اشاره به اینکه این‌همه تلاش برای توسعه اصفهان در ابتدا به دلیل رقابت با دولت عثمانی بوده است تصریح می‌کند: شاه صفوی در این رقابت کم نگذاشته و به همین دلیل میدان نقش‌جهان و بازارهایی که احداث می‌شود برگرفته از بازارهای عثمانی است. شاه در ادامه چهارباغ عباسی را به سمت باغ‌های هزارجریب توسعه می‌دهد. درواقع شاه‌عباس می‌داند که یک دولت برای قوام و دوام نیاز به این دارد که اقتصاد پویایی داشته باشد بنابراین اقتصادسنجی می‌کند و خانوارهای اقتصادهایی که از قوت و ثرورت بالایی برخوردار بودند را به اصفهان دعوت می‌کند.
گودرزی می‌گوید: آن زمان دو گروه راهی اصفهان می‌شوند؛ ارامنه‌ای که از جلفای ارمنستان به اصفهان می‌کوچند که قبل از احداث جلفای نو در اصفهان در همین منطقه و محله شمس‌آباد مستقر می‌شوند اما مردم مذهبی اصفهان سر ناسازگاری با ارامنه می‌گذارند تا اینکه با همین با فشارها و جنجال‌ها، حاکمان وقت تصمیم می‌گیرند ارامنه را به اراضی سلطنتی کوچ بدهند.
وی می‌افزاید: کوچ ارامنه به جلفای نو انجام شد و هفت محله شکل گرفت. اسامی هفت محله‌ها هم برگرفته از همان جلفای قدیم است. شاه‌عباس می‌داند که اگر بخواهند ملتی را یک جایی مستقر کند باید علقه‌های مذهبی را از آن‌ها بگیرد. ارامنه کلیسایی در ارمنستان به نام اچمیادزین دارند که بسیار برایشان مقدس است و همه باید به این کلیسا می‌رفتند. شاه‌عباس دستور می‌دهد آن کلسیا را تخریب کنند و هفت قطعه‌سنگ مقدس ازجمله سنگاب برای غسل‌تعمید، آتش دان و سایر سنگ‌ها را به اصفهان بیاورند.
محقق و پژوهشگر تاریخ محلی اظهار می‌کند: کلیساهای دیگری ازجمله کلیسای هیوک را می‌سازند که عصرهای شنبه و یکشنبه مسلمانان هم اجازه بازدید از آن داشته‌اند. این هم که شاه‌عباس ارامنه را آنجا مستقر می‌کند، باید گفت باز به دنبال سود و یک هوش اقتصادی و افراد ثروتمندی است که بتوانند پویایی اصفهان را دوچندان کنند.
وی تصریح می‌کند: شاه صفوی فقط هم ارامنه یا تبریزی‌ها را به اصفهان کوچ نداده بلکه می ینیم تاجرانی از هندوستان، سودان و آفریقای جنوبی هم به اصفهان می‌آیند اما نمی‌توانند با مردم اصفهان ارتباط بگیرند و مردم اصفهان آن‌ها را نمی‌پذیرند چراکه مراسم، آداب‌ورسوم سایر ملت‌ها ممکن است موردپسند ایرانی‌ها و اصفهانی‌ها نباشد؛ ازجمله مراسم «ساتا» که طی آن هندی‌ها پس‌ازاینکه همسرشان را از دست می‌دادند باید خودسوزی می‌کردند و همراه با شوهر دفن می‌شدند. همین باعث شده هندی‌ها نتوانند در اصفهان تعداد محدودی از هندی‌ها در اصفهان می‌مانند.
ورود تبریزی‌ها به محله عباسآبادگودرزی خاطرنشان می‌کند: آن زمان باغ‌های پرتعدادی در چهارباغ وجود داشته است. خیابان سیدعلیخان امروزی به خیابان بی‌بی سکینه شهرت داشت. «سیدعلیخان» خواهر «سردار مجاهد» بود و جایی که امروز سیتی سنتر است زمانی خانه «بی‌بی سکینه» که از خواهران «سردار اسعد» بود اینجا بود؛ پشت سر این عمارت هم‌مدرسه ستاره صبح فرانسوی‌ها احداث‌شده بود.
وی اظهار می‌کند: این مدرسه به فرانسوی‌ها تعلق داشت و اولین مدرسه مدرنی بود که میسیونرهای مذهبی فرانسوی در اصفهان تأسیس کردند. این مدرسه را به باغ هلو می‌شناختند. مساحت آن تا میدان انقلاب فعلی و جایی که اتاق بازرگانی است را در برمی‌گرفت. تا اوایل دوره پهلوی یعنی تا سال ۱۳۱۴ هرساله تمام امتحانات نهایی در مدرسه ستاره صبح برگزار می‌شده است.
محقق و مدرس تاریخ محلی تأکید می‌کند: این مدرسه ثبت میراث ملی است و در فهرست آثار اصفهان در یونسکو هم ثبت‌شده است. عباس‌آباد از باغ جنت در پشت همبرگر همشهری، در امتداد نهر نیاسر آغاز می‌شده و تا حاشیه زاینده‌رود تا به سمت محله لنبان امتداد داشته است. محدوده عباس‌آباد با چندین باغ در برگفته شده بوده و از جایی که پل مارنان بوده تا محل فعلی را باغ‌های عباس‌آباد یا محله عباس‌آباد می‌گفتند.
وی تصریح می‌کند: چهار نهر از این باغ‌ها عبور می‌کرده که بزرگ‌ترین آن نهر نیاسر و نهر فرشادی است. این نهرها تحت نظارت خلیفه‌گری بوده است و علاوه بر این ۱۳ کلیسای دیگر هم زیر نظر خلیفه‌گری بود.
گودرزی می‌افزاید: کلیساهایی هستند که ارتباطی با خلیفه‌گری ندارند همچون کلسیای اسقف‌نشین «لوقا. دو کلسیای دیگر اسقف‌نشین در روستای زرنه هستند که تنها روستایی است که هیچ مسلمانی ساکن آن نیست و ۴۰۰ خانواده مسیحی در آن زندگی می‌کنند و همه آداب‌ورسوم سنتی را رعایت می‌کنند؛ حتی زندگی با وسایل قدیمی و منوی غذاهای پیشینیان در آن همچنان متداول است. سالادها برای ارامنه اهمیت زیادی دارند و سالاد را به‌عنوان یک غذای کامل مصرف می‌کنند.
داستان تأسیس نخستین هتل مدرن اصفهانوی در ادامه با اشاره به اینکه هتل «مک داول» از نخستین هتل‌های مدرن اصفهان است می‌گوید: اولین هتل اصفهان در سال ۱۳۰۷ با عنوان هتل ِامریک توسط تونی هوانسیان احداث شد. بعدها در زمان جنگ جهانی دوم به نام هتل فردوسی تغییر نام داد و شخصیت‌های مختلفی در آن اقامت کردند؛ ازجمله فردی که «آنتونی کوئین» که نقش حمزه عموی پیامبر (ص) را در فیلم محمدرسول الله (ص) بازی کره بود.
استاد دانشگاه و محقق تاریخ محلی ادامه می‌دهد: هتل فردوسی بعدها به نام هتل جهان تغییر نام داد. در دوره صفویه کاربری کاروانسراها شبیه هتل‌های امروزی بوده و در اطراف اصفهان کاروانسراهای زیادی به چشم می‌خورند. در همین محدوده عباس‌آباد ۱۲ کاروانسرا وجود داشته است.
وی می‌گوید: در آن زمان کارخانه درشکه‌سازی در اصفهان وجود داشته و محله عباس‌آباد هم درشکه سازی داشته است. جنب پاساژ عالی‌قاپو اولین مرکز آموزش رانندگی در اصفهان توسط فردی به نام آقای «سیامکی» تأسیس‌شده است. همچنین اولین کارواش اصفهان بانام کارواش آشوت ابتدای میدان انقلاب فعلی و بانک صادرات فعلی بود و نخستین سالن بیلیارد هم در اصفهان درجایی است که امروز رستوران مهاراجه واقع‌شده است.
گودرزی بابیان اینکه روزگاری قصرهای زیادی در این منطقه وجود داشته است تصریح می‌کند: «قصر داوود خان»، لشگر نویس دولت صفویه در اینجا ساخته شد و «نجف‌قلی بیگ» سفیر ایران در هند، اولیا چلبی عثمانی سفیر دولت عثمانی در هند، کمال بیک جواهرساز سلسله صفوی و دیگران در این محله قصر و سکونت داشتند.
داستان قصر خواجگانوی خاطرنشان می‌کند: خواجگان زیادی در دوران صفوی بودند که حاکم صفوی برای آن‌ها در این محل قصر خواجگان را ساخت. شخصی به‌نام محمد مؤمن که باغبان‌باشی دولت صفوی بوده در این محل قصر داشته و کوچه‌ای در محله عباس‌آباد به نام باغبان‌باشی وجود داشته است. یک کوچه باغبان‌باشی در چهارباغ پایین که به فراش‌باشی شهرت داشته که فراش‌های دولت صفوی در آنجا بودند در همین محله بود.
استاد دانشگاه هنر اصفهان می‌گوید: «کاخ سارو تقی» هم ازجمله بناهای دیگری است که در این محله احداث‌شده است. سارو تقی وزیر دربار بوده و با خواهر شاه‌عباس ازدواج‌کرده بود و کاخ وی جنب دروازه عباس‌آباد بوده است.
وی در رابطه به زمان شکل‌گیری محله تبریزی‌ها یا عباس‌آباد می‌افزاید: سال ۱۳۲۰ شخصی بنام لله‌بیگ به شاه‌عباس می‌گوید باید محله‌ای آبرومند برای تاجران و بزرگان تبریز بسازیم. درواقع باغ عباس‌آباد که از باغ جنت تا مارنان فعلی و میرزاطاهر را شامل می‌شود به شکل مستطیل بوده است. آن زمان کل زمین باغ را به قیمت سه هزار تومان به تبریزی‌ها می‌فروشند. در سال ۱۳۲۰، ۵۰۰ خانه اعیانی برای این افراد ساخته می‌شود که همان‌ها ثروت زیادی به اصفهان سرازیر می‌کنند. در زمان شاه‌عباس دوم دو هزار خانه دیگر به این محله افزوده می‌شود بنابراین عباس‌آباد درمجموع دو هزار و ۵۰۰ خانوار ساکن داشته که ازجمله ساکنان، خانواده صائب تبریزی معروف بوده است.
گودرزی خاطرنشان می‌کند: صائب در تبریز متولدشده و بعدازآن به اصفهان آمده و در سال ۱۰۸۰ از دنیا می‌رود و ۸۰ سال عمر می‌کند. همچنین مقبره عباس‌آباد جزئی از محله تبریزی‌های فعلی بوده است. در بیان دلیل اینکه چرا این منطقه را انتخاب می‌کنند، ملاجلال، منجم‌باشی دربار صفوی وجود و عبور دو نهر فرشادی و نیاسر از این محله می‌داند. برخی فکر می‌کنند این نهرها در زمان صفویه و شیخ بهایی احداث‌شده و وی پایه‌گذار آن‌ها بوده است.
وی اظهار می‌کند: نهر نیاسر بزرگ‌ترین نهر اصفهان بوده است و برخی به‌اشتباه فکر می‌کنند این نهرهادر زمان صفویه و توسط شیخ بهایی طراحی‌شده است درصورتی‌که کتابی از ابن رسته در قرن سوم هجری داریم که اشاره می‌کند: «نهری در اصفهان جاری است.» تنها مردمانی که از واژه مادی در ایران استفاده می‌کنند اصفهانی‌ها هستند. این واژه هم به قوم ماد برمی‌گردد. قبل از اینکه هخامنشیان قدرتشان را پایه‌گذاری کنند مادها بر سر حکومت بودند. کورش از قوم ماد متولدشده و ماندانا دختر آژدیاک از فرماندهان قوم ماد بوده است بنابراین در قرن سوم ابن رسته در منابع اشاره کرده که مادی نیاسر توسط شخصی به نام اردشیر بابکان حفر و احداث‌شده است. حتی منابع دیگری هم داریم که به جلوتر از زمان ساسانیان باز می‌گردد.
این دکترای تاریخ محلی ادامه می‌دهد: همان‌گونه که به‌اشتباه درباره نهرها و مادی‌ها می‌گویند که شیخ بهایی مبتکر آن‌ها بوده است، در رابطه با ارده و اردکان هم همین شکلی است و ارده و شهر اردکان ارتباطی با هم ندارند. شاه‌عباس صفوی دنبال غذایی کم حجم و نیروزا بوده تا زمانی که سربازان به جنگ می‌روند نیروی زیادی داشته باشند ضمن اینکه ارده حجم کمی اشغال می‌کرده است. منابعی داریم که سلجوقیان در قرن چهارم و پنجم از ارده برای قوت و قدرت استفاده می‌کرده‌اند.
وی می‌افزاید: حتی به‌اشتباه نان سنگک را هم به شیخ بهایی نسبت داده‌اند درصورتی‌که پژوهشگران حوزه خوراک ادعا دارند که پیش از آن هم نان سنگک پخت می‌شده است. مهتقدم این موارد به شیخ بهایی منسوب شده و به احتمال زیاد شیخ، دخل و تصرفی در آن‌ها داشته است.
گودرزی خاطرنشان می‌کند: «محمد بن علی بن حوقَل معروف به ابن حوقَل» جغرافی‌دان عرب سده چهارم قمری هم می‌گوید در اصفهان مادی به نام نیاصرم داریم که در این سند او «ن» نیاسر جا افتاده و قید نشده است. همچنین مادی دیگری در محله مستهلک داشته‌ایم. محله‌ای است که امروزه شازده ابراهیم در آن واقع‌شده و به آن خیابان آذر و مستهلک می‌گفتند. آذر بیگدلی نویسنده است و تذکره‌ای به نام خود نوشته و باغی در محله مستهلک در جنب خیابان آذر کنونی داشته است؛ به همین دلیل این محله به خیابان آذر شهرت پیدا کرده است.
داستان «باغ مکه» در محله عباسآبادوی تصریح می‌کند: در حوالی اینجا به سمت مقبره صائب، باغی به نام مکه وجود داشته است. در اوایل دوره قاجار باغ مکه را به دو نفر از حکیم باشی‌ها اهدا می‌کنند و پس از آن کمتر این نام را می‌شنویم. در باب دلیل نام باغ مکه باید گفت زمانی که زائران از اصفهان قصد عزیمت به خانه خدا را داشتند یا زمانی که از سفر حج باز می‌گشتند، در این محل اجتماع می‌کردند و همراهانشان در همین‌جا آنان را بدرقه می‌کردند بنابر همین موارد، این باغ به نام «باغ مکه» شهرت پیدا کرد.
این استاد دانشگاه می‌افزاید: باغ دیگری به نام «باغ امیر» در کاخ صارم الدوله در منطقه صارمیه کنونی بوده است. برخی می‌گویند نویسندگان آن زمان به‌اشتباه نام امیر را به کار برده‌اند چراکه معتقدند این باغ به باباعلمدار معروف بوده و به مرور به باغ امیر تبدیل شده است. همچنین هتل دیگری به نام «مک داول» بود که شخصی به همین نام می‌سازد و پس از مدتی نام آن به «ایران تور» تغییر می‌کند.
وی تأکید می‌کند: اینکه ما تمایل چندانی نداریم که درباره مک داول صحبت کنیم به این دلیل بوده که این شخص فردی بود که جلسات مربوط به لوتاری و فراماسونری را در این هتل برگزار می‌کرد. همچنین مطب شخصی به نام دکتر مهدی فیلسوف در این محل بوده است. این پزشک از برادران دکتر موهی بوده است و دکتر موهی فردی بوده که بیمارستان احمدیه را در اصفهان ساخته است.
گودرزی ادامه می‌دهد: اگر امروز به خیابان شمس‌آبادی رفتید و نگاهتان به پاساژ قمرالدوله افتاد، بد نیست بدانید این مکان، عمارت دکتر مهدی فیلسوف بود که از پزشکان سرآمد اصفهان بوده است. مدرسه کاویان هم به یکی از تاجران بزرگ چای در اصفهان به نام آقای چایچی تعلق داشته و عمارت او طبق وصیت خودش به مدرسه تبدیل می‌شود.
وی می‌گوید: تعدادی از لهستانی‌ها در سال ۱۳۲۱ خورشیدی به دنبال حمله هیتلر به لهستان به ایران مهاجرت می‌کنند و حدود دو هزار و ۵۰۰ کودک لهستانی در اصفهان ساکن می‌شوند. شمار زیادی از این کودکان در باغ صارم‌الدوله ساکن می‌شوند؛ تعداد زیادی در کلیساها و شماری از کودکان متمول یهودی در همین مکان ساکن می‌شوند.
دکترای تاریخ محلی با تأکید بر این که نمی‌شود از محله عباس‌آباد صحبت کنیم و به یهودیان اشاره نکنیم می‌افزاید: چهارباغ عباسی در دوره پهلوی اول رونق زیادی پیدا می‌کند و بخشی از خانوارهای متمول یهود، اراضی سه کوچه در این محور را خریداری می‌کنند که کوچه عالم آرای عباسی یکی از همین کوچه‌ها بوده است.
وی خاطرنشان می‌کند: نویسنده‌ای به نام اسکندربیگ در دربار شاه‌عباس صفوی بوده و کتابی با عنوان عالم آرای عباسی نوشته است و به دلیل اینکه باغ عالم آرای عباسی در همان جا واقع‌شده بود، نه تنها یک نام از آن می‌بینیم که همین را هم مدیون «عباس بهشتیان» هستیم. درواقع کوچه‌هایی که با سرامیک‌های آبی‌رنگ مانند کوچه فروهر یا نبش آذر و خیابان اردیبهشت می‌بینیم، توسط عباس بهشتیان انجام شده است.
گودرزی محله مستهلک را ازجمله محله‌های قدیمی اصفهان با ساکنانی از قوم لرهای بختیاری عنوان کرد و گفت: رستوران شهرزاد و قنادی ماه که پاتوق مستشاران آمریکایی بوده در این محل واقع بودند. در دوران پهلوی دوم به خاطر احداث شرکت «بل هلیکوپتر» و از سال ۵۲ تا سال ۵۷، تعداد زیادی مستشار خارجی در اصفهان ساکن می‌شوند که دو منطقه مرداویج و همین محله را برای سکونت انتخاب می‌کنند، اما مردم مذهبی اصفهان این افراد خارجی را نمی‌پذیرند و حتی اجازه نمی‌داده‌اند بچه‌های آن‌ها در مدارس ایرانی تحصیل کنند؛ به همین دلیل مدرسه‌ای با عنوان «کار» در کنار ترمینال کاوه ساخته می‌شود. این مدرسه امروز هم هنرستان است.
وی تصریح می‌کند: فرانسوی‌ها مدرسه رودابه و قبل از آن مدرسه ستاره صبح را داشته‌اند و انگلیسی‌ها هم مموریال کالج را ساختند که بعدها به دبیرستان ادب و دبیرستان بهشت آئین تبدیل شد.
بهشت آئین؛ از کاخ هشت بهشت تا...پژوهشگر و محقق تاریخ محلی در ادامه به نحوه شکل گیری مدرسه بهشت آئین اشاره می‌کند و می‌گوید: برخی فکر می‌کنند کاخ بهشت آئین که بعدها به مدرسه بهشت آئین تبدیل شده همین جا بوده است درصورتی‌که ردپای اولیه بهشت آئین را ابتدا در محله عباس‌آباد می‌بینیم. قبل از اینکه مدرسه بهشت آئین به کاخ بهشت آئین انتقال پیدا کند، بانام مدرسه دوشیزگان تحت حمایت اسقف‌نشین کلیسای لوقا فعالیت خود را شروع می‌کند. آن مدرسه توسط میسیونرهای مذهبی اداره می‌شده و بعد از مدتی مورد استقبال اصفهانی‌ها قرار می‌گیرد و خانواده‌های مرفه و حتی فرزندان متدینان شهر در این مدرسه ثبت نام می‌کنند.
وی اضافه می‌کند: زمانی فردی به نام وزیرزاده که دارای یک باغ بزرگ بوده مدرسه دوشیزگان را به این باغ انتقال می‌دهد. این باغ ابتدای خیابان شیخ بهایی بوده و از خیابان کنونی شیخ بهایی تا خیابان طالقانی یا همان خیابان خوش را در برمی‌گرفته است.
گودرزی با اشاره به اینکه «سپه» اولین خیابان شهر اصفهان بوده است، می‌افزاید: این خیابان، اواخر دوره احمدشاه قاجار، توسط محمدحسن خان قاجار و برای قدردانی از سردارسپه احداث شد. دومین خیابان هم بانام «خوش» احداث شد که امروزه به نام خیابان طالقانی معروف است.
وی تصریح می‌کند: از آن‌جایی که این مدارس با استقبال زیادی روبه‌رو می‌شوند «محمدحسین کارزونی» ملک تجاری کازرونی که امروزه بانام پاساژ هجرت یا کازرونی می‌شناسیم را در اختیار خانواده میسیونرهای مذهبی قرار می‌دهد و مدرسه بهشت آئین به این محل منتقل می‌شود. خانمی به نام میس آیدین که سابق بر آن مدیریت مدرسه میسیونری را در کرمان و یزد بر عهده داشته به اصفهان می‌آید و باغ بهشت آئین را از بانو جهان‌بانی خریداری می‌کند که در محل فعلی احداث می‌شود. آن مدرسه تمام بیمارستان خورشید فعلی اصفهان را هم در برمی‌گرفته است.
دکترای تاریخ محلی خاطرنشان می‌کند: خیابانی که امروزه به نام شمس‌آبادی می‌بینیم معبری باریک و کالسکه رو بوده و سردر بیمارستان تا وسط خیابان را در برمی‌گرفته است. سردری که شبیه علامت صلیب بود و بعدها به دلیل ساخت و سازهایی که انجام شد، تخریب شد. به دلیل خراب شدن سردر بیمارستان «مرسلین» یا عیسی ابن مریم کنونی، عیسی بهادری نمادی از سردر بیمارستان را به شکل نماد طراحی کرد و ساخت.
وی می‌گوید: این بیمارستان ابتدا «باغ جو» نام داشته است و در زمین آن جو می‌کاشته‌اند درواقع ملک «امین‌الشریعه» بوده است و پیش از انتقال بیمارستان مرسلین به این محل در سال ۱۲۵۷ بیمارستانی در محله جلفا احداث می‌شود. بعدازآن افرادی که بیمارستان را احداث کردند، درصدد توسعه آن بر می‌آیندو دو درمانگاه دیگر می‌سازند که یکی از آن‌ها زایشگاه بوده است. آن زمان شخصی به نام دکتر کار، این ملک را از امین‌الشریعه می‌گیرد و در اختیار بیمارستان می‌گذارد. همچنین کلیسای لوقای فعلی، اسقف‌نشین بیمارستان عیسی ابن مریم بوده است.
گودرزی ادامه می‌دهد: امین‌الشریعه قلعه‌ای در روستای «ورنامخواست» داشت که شش دانگ آن را وقف این بیمارستان کرد و سه دانگ از شش دانگ قریه ورنامخواست را هم قف بیمارستان کرد و در وقف نامه اینگونه نوشت که تمام افرادی که توان پرداخت هزینه‌های درمانی را ندارند باید رایگان درمان شوند. خانواده‌های هراتی، کازرونی، همدانی، صارم الدوله و اصغر میرزا هم از همین خانواده‌های دست به خیر بوده‌اند.
وی می‌گوید: بیمارستان اتدا در یک طبقه بوده و به مردان اختصاص داده است. پس از مدتی یک طبقه دیگر به آن اضافه می‌شود و چشم پزشکی اولین بخش اختضصاصی است که به آن افزوده می‌شود. همچنین ۱۶ اتاق برای زایشگاه، ۲۰ اتاق برای مردان، ۱۸ اتاق برای زنان و ۱۴ اتاق برای کودکان در نظر گرفته می‌شود. علت اختصاص مرکز اختصاصی چشم پزشکی رعایت نکردن بهداشت بوده و افرادی که چشم درد می رفته اند در اصفهان زیاد بوده‌اند.
استاد دانشگاه هنر اصفهان، بابیان اینکه آن زمان کچلی هم رایج بوده است می‌افزاید: «محمدجعفر کازرونی» تصمیم می‌گیرد جایی که ما امروزه سازمان تأمین اجتماعی داریم، آن ملک را به درمان کچلی اختصاص دهد. درباره نحوه درمان مچلی نوشته شده که ابتدا سر را می‌تراشیدند و زنانی بندانداز بوده اند که طفل را گرفته و آنقدر سر را بند می زده‌اند تا ریشه کچلی را از سر بیرون بکشند تا جایی که خون از سر و صورت این اطفال جاری می‌شده است. تا اینکه یکی از فرزندان همین خانواده‌ها دچار کچلی می‌شود. همن باعث می‌شود تصمیم بگیرند، دستگاهی از انگلستان واردکنند تا با رادیوتراپی بتوانند این بیماری را درمان کنند.
وی در بخش دیگر سخنان خود می‌گوید: باتوجه به اینکه کارخانه زاینده‌رود و کارخانه وطن کارگران زیادی داشته‌اند، این درمانگاه به کارگران و خانواده‌های این دو کارخانه اختصاص می‌یابد. دکتر ریاحی در آن زمان پزشک ارتش بوده است و امروز هم در خیابان طالقانی کوچ ای به نام او وجود دارد و همین پزشک متصدی این درمانگاه می‌شود.
گودرزی تأکید می‌کند: بیمارستان اصفهان مدیون «کارو میناسیان» هستیم. این محل بایگانی نداشته که با تدابیر او برای هر بیمار پرونده‌ای تشکیل می‌دهند و کار منظم شده و توسعه می‌یاید. در مقطعی بیشترین کارکرد این مرکز زایشگاه بوده است و بعدها به بیمارستان تأمین اجتماعی تبدیل می‌شود. در یک تحقیق از ۴۰ نفر از کارگران نساجی، آن‌ها معتقد بودند بیمارستان دکتر شریعی کنونی به ما تعلق دارد. چرا؟ چون زمانی که شهر توسعه می‌یابد و ساکنان بیشتری در خود جای می‌دهند به طور طبیعی نیاز به مراکز درمانی هم بیشتر می‌شود.
وی اظهار می‌کند: همان زمان تشکلی تشکیل می‌شود و پنج روز از حقوق کارگران نساجی اصفهان که تعدادشان چندین هزار می‌شود تا صرف ساختن بیمارستان شریعتی فعلی شود. بیمارستان شریعتی که در محلی به نام «باغ شاه» یا «راه شاه» معروف بوده ساخته شده است. نوشته‌اند زمانی که شاه سلطان حسین قصد عزیمت به فرح آباد را داشته از محل بیمارستان دکتر شریعتی کنونی عبور می‌کند. این محل کوچه باغ زیبایی بوده و به دلیل عبور شاه صفوی به «راه شاه» معروف بوده است.
دکترای تاریخ محلی تأکید می‌کند: اینکه چرا درباره اسقف‌نشین‌ها به آن پرداخته نشده است دلایلی دارد. چند گرایش در دین مسیح داریم. کاتولیک، پروتستان و ارتدوکس که اسقف‌نشین مربوط به پروتستان‌ها است. زمانی که امپراطوری روم به دو بخش تقسیم شد یک بخش ارتدوکس و بخش دیگر کاتولیک شدند. پروتستان‌ها اعتقاد دارند زمانی که می‌خواهیم اعتراف کنیم نیاز به رفتن نزد پدر مقدس نداریم و هر فردی می‌تواند در خلوت خود اعتراف کند؛ یا معتقد هستند اسقف یا پدر مقدس فردی با همه نیازهای انسانی است و می‌تواند ازدواج کند و معصوم نیست. از نظر پژوهشی گنجی در این کلسیا نهفته است و کلیسایی کوچک‌تر در داخل بیمارستان است که اسناد زیادی دارد.
گودرزی می‌گوید: بیمارستان برای مدتی به نام مرسلین شهرت تغییر نام پیدا می‌کند و در زمان قاجار در مقطع کوتاهی در زمان احمدشاه به این خیابان، مرسلین هم می‌گفته‌اند. زمانی هم که نادر شاه ا فشار اصفهان را از وجود افغان‌ها پاکسازی می‌کند در عباس‌آباد اصفهان ساکن می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: در سفرنامه‌هایی که نوشته شده آنچه جلب توجه می‌کرده ۵۰۰ آفتابه از جنس طلا بوده که در دوره حمله افغان‌ها از مادی‌ها آب بر می‌داشته‌اند. این خیابان سه دوره تاریخی را گذرانده است. فردی به نام کازرونی مسجدی در این محل می‌سازد و آن را وقف نمی‌کند و در اختیار خانواده خود او است. همدانیان و خیریه آنان به همین نام هم نقش زیادی در توسعه اصفهان داشته است.
محقق و پژوهشگر تاریخ اصفهان ادامه می‌دهد: خانواده «دهش» در صنعتی شدن اصفهان نقش زیادی داشته و برق را وارد اصفهان می‌کند چراکه داماد این خانواده فردی به نام شونمان آلمانی است و در توسعه صنعت اصفهان نقش داشته است. خانه دهش امروزه مرکز تحقیقات معلمان تغییرکاربری داده است.
وی اظهار می‌کند: امروزه از باغ جنت محدوده کوچکی باقی مانده است و اگر به داد مادی‌ها نرسیم درختان اطراف آن از بین می‌روند این محله را تبریزی‌ها یا تبارزه هم می‌نامند.
کد خبر 631842منبع: ایمنا
کلیدواژه: فاطمه گودرزی محله عباس آباد محله تبریزی ها شاه عباس اول شاه عباس صفوی دوران صفوی آنتونی کوئین محمد رسول الله ص احمدشاه قاجار شاه سلطان حسین حکومت عثمانی عثمانی مجسمه نادرشاه دوره صفویه محله جلفا ارامنه اصفهان یهودیان بيمارستان خورشيد مادی مادی نیاصرم فراماسونری بیمارستان عیسی ابن مریم سودان هندوستان لهستان جنگ جهانی دوم شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق استاد دانشگاه هنر عباس آباد اصفهان محله عباس آباد وجود داشته احداث می شود ساکن می شوند ادامه می دهد شخصی به نام فردی به نام معروف بوده خانواده ها اسقف نشین شیخ بهایی داشته اند احداث شده تبریزی ها شمس آباد احداث شد شاه عباس باغ عباس بوده اند واقع شده آن زمان باغ ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۲۸۹۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
محوطه تاریخی که به تازگی در اصفهان کشف شد
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»